Menu

На 09.08.2022 година започна со примена новиот Закон за вршење на сметководствени работи.

Законот го уредува начинот и постапката на водење на дисциплинска постапка против сметководител односно овластен сметководител.

Дисциплинската комисија е составена од пет члена со мандат од две години. Претседателот и членовите на дисциплинската комисија ги избира Собранието на Институтот на предлог на Управниот одбор, од кои тројца членови од редот на членовите на Институтот и двајца членови се надворешни стручни лица од областа на деловното право, финансиите, сметководството и ревизијата.

Дисциплинска постапка против физичко лице, вршител на сметководствени работи, се поведува по поднесено барање на органите на Институтот, правниот субјект каде е вработен и на писмено барање на државен орган.

Дисциплинската комисија е должна во рок од 30 дена од денот на поднесеното барање да донесе:

– Решение со кое се отфрла предлогот за поведување на дисциплинска постапка доколку предлогот е поднесен од неовластен или анонимен подносител;

– Решение со кое лицето се ослободува од одговорност дека сторило дисциплинска повреда или

– Решение во кое на лицето му се утврдува сторена дисциплинска повреда и во кое му е изречена соодветна дисциплинска мерка.

Дисциплинската комисија за дисциплинска повреда може да изрече дисциплинска мерка јавна опомена, парична казна, времено бришење од соодветниот регистар на Институтот и бришење од соодветниот регистар на Институтот и одземање на уверение на сметководител, односно овластен сметководител.

Рокот на застареност за започнување на дисциплинската постапка е една година од дознавањето на дисциплинската повреда и три години од денот на сторување на  повредата.

Дисциплинската мерка јавна опомена се изрекува на физичко лице, вршител на сметководствени работи ако:

– без оправдана причина не ја плати членарината во рок од три месеци по истекот на утврдениот рок за плаќање;

-не ги чува на соодветен и правилен начин трговските/деловните книги и останатата сметководствена документација утврдена со закон;

-без оправдани причини одбие да изврши примопредавање на сметководствена документација при престанокот на договорот за вработување кај вршителот на сметководствени работи, односно на договорот за вршење сметководствени услуги склучен со обврзникот за водење сметководство;

– не присуствува на две последователни седници како член на Собранието на Институтот, Надзорен одбор или Управен одбор, без претходна најава или писмено оправдание;

– со своето однесување го нарушува угледот на сметководствената професија и

-одбива или несовесно ги исполнува обврските определени со Статутот и актите на Институтот.

Дисциплинската мерка – парична казна во висина од 30% од една просечна месечна нето – плата исплатена по вработен во Република Северна Македонија за месецот во кој е изречена дисциплинската мерка му се изрекува на физичко лице, вршител на сметководствени работи, кој ќе ја повтори истата повреда за која претходно му била изречена дисциплинска мерка – јавна опомена.

Дисциплинската мерка – времено бришење од соодветниот регистар во траење до една година, му се изрекува на физичко лице вршител на сметководствени работи ако:

– не ја почитува обврската за континуирано професионално усовршување во согласност со овој закон;

– не го извести Институтот за сите промени во врска со податоците содржани во соодветниот регистар во согласност со овој закон;

– предизвика очигледна материјална штета на субјектот каде е вработен при вршењетона сметководствените работи;

– несовесно и нестручно врши сметководствени работи без почитување на прописите и Меѓународниот кодекс на етика за професионални сметководители;

– потпише годишна сметка/финансиски извештаи и даночни пријави/биланси за обврзник за водење на сметководствени работи со кој нема склучено договор за вработување на полно или скратено работно време;

– потпише годишна сметка и даночни пријави за обврзник за водење на сметководствени работи за кој друштвото за водење на сметководствени работи и/или трговецот-поединец сметководител или овластен сметководител каде што е вработен нема склучено договор за вршење на сметководствени работи.

Дисциплинската мерка – бришење од соодветниот регистар и одземање на уверението на сметководител односно овластен сметководител се изрекува ако:

– врши сметководствени работи за времетраењето на мерката времено бришење од соодветниот регистар;

– го поставува личниот финансиски интерес во судир со положбата и статусот на професијата сметководител;

– оддава информации стекнати при вршење на сметководствените работи;

– го повтори прекршокот за кој е предвидена дисциплинска мерка времено бришење од соодветниот регистар;

– одбива да даде податоци на државни органи, правни лица и на граѓани, доколку давањето на податоците е пропишано со закон и

– дава неточни податоци на државни органи, правни лица и на граѓани, доколку давањето на податоците е пропишано со закон.

Против решението на дисциплинската комисија со кое се изрекува дисциплинска мерка може да се поведе управен спор пред Управниот суд на Република Северна Македонија во рок од 30 дена од денот на приемот на решението.

Во Службен весник на РСМ бр. 173/2022 објавен е новиот Закон за вршење на сметководствени работи, кој започнува со примена од 09.08.2022 година.

Со законот, меѓу другото, се уредува и начинот на вршење на контрола на квалитетот на работењето на трговецот поединец – сметководител, трговецот поединец – овластен сметководител и на друштвото за вршење сметководствени работи (во натамошниот текст: субјекти на контрола) заради документирано оценување на нивното законско и правилно работење.

Со кој акт е пропишан начинот на вршење на контролата на квалитетот на работењето?

Контролата на квалитетот на субјектите на контрола се врши врз основа на Правилник донесен од Управниот одбор на Институтот, во кој се пропишани начинот и процедурите за вршењето контрола на субјектите на контрола.

Кој ја врши контролата на квалитетот на работењето?

Контролата на квалитетот на работењето ја вршат сметководители односно овластенисметководители вработени во стручната служба на Институтот кои имаат:

-статус на сметководител или овластен сметководител и се запишани во соодветните регистри на Институтот и

-непрекинато најмалку пет години работно искуство во вршењето на сметководствени работи.

Што опфаќа контролата на квалитетот на работењето?

Контролата на квалитет на работењето на субјектите на контрола опфаќа проверка и проценка на:

– исполнувањето на барањата на Меѓународниот кодекс на етика за професионалните сметководители на IFAC, актите на Институтот и овој закон;

– исполнувањето на барањата за независност во однос на обврзникот за водење сметководство;

– квантитетот и квалитетот на ангажирани човечки ресурси;

– исполнување на условите за поседување на лиценца за вршење на сметководствени работи;

– исполнување на условите на вработените за упис во соодветниот регистар на Институтот и

– адекватноста на политиките и процедурите на системот на внатрешни контроли на работењето.

На кој начин се спроведува контролата на квалитетот на работењето?

Контролата на квалитет на субјектите на контрола се врши преку вонтеренска и теренска контрола.

Вонтеренската контрола се спроведува како редовна контрола кај сите субјекти на контрола задолжително еднаш годишно преку собирање, обработка и анализа на годишниот прашалник за контрола што Институтот го доставува електронски до субјектите на контрола најдоцна до 20 декември во тековната година. Субјектите на контрола се должни годишниот прашалник за контрола пополнет да го достават електронски до Институтот најдоцна до 31 март во тековната за претходната година.

Доколку се утврдат неправилности или незаконитости во работењето кај субјектите на контрола, може да се спроведе и дополнителна вонтеренска контрола врз основа на дополнителен прашалник, кој се доставува електронски до субјектите на контрола.

Доколку со вонтеренската контрола се утврдат сериозни неправилности или незаконитости, може да се изврши теренска контрола и/или да изречат контролни мерки согласно одредбите на законот.

Теренска контрола кај сите субјекти на контрола се спроведува најмалку еднаш во пет години.

По исклучок, периодот помеѓу две теренски контроли може да биде и пократок доколку со претходната теренска контрола квалитетот на работењето е оценет како незадоволителен или кога директната теренска контрола се спроведува на барање на клиентот на субјектот на контрола или друга заинтересирана страна.

Контролата на квалитет на работењето на субјектите на контрола се спроведува според годишна програма.

Теренската контрола се спроведува заради проверка на законско и правилно работење. Утврдувањето на опфатот на теренската контрола се врши врз основа на бројот и структурата на вработени, процентуална застапеност на клиентите според големината и формата на организирање, природата, видот, опфатот и сложеноста на пристапот и начините за вршење на сметководствените работи што ги врши субјектот на контрола.

Контролорот составува извештај за извршената теренска контрола во кој ги наведува утврдените неправилности и/или незаконитости, рокот за нивно отстранување и предлага контролни мерки.

Извештајот за извшената теренска контрола се доставува до Управниот одбор и до субјектот на контрола кој има право на приговор во рок од осум работни дена од денот наприемот на приговорот на Извештајот. Управниот одбор одлучува по приговорот во рок од седум работни дена од денот на приемот.

Субјектот на контрола е должен во рокот определен во извештајот да ги отстрани утврдените неправилности и незаконитости и до Институтот да поднесе извештај во кој ќе ги опише преземените мерки и ќе приложи документи и докази за отстранување на неправилностите и незаконитостите.

Какви контролни мерки може да предлага контролорот при утврдени неправилности и/или незаконитости?

Контролните мерки за субјектите на контрола може да бидат:

– наложување на работи и обврски кои придонесуваат за воспоставување на законитост и усогласување на работењето со овој закон;

– донесување и примена на акциски план, интерни политики и процедури со кои се уредува работењето и следењето на системот на внатрешни контроли;

-донесување и примена на интерни акти – политики и процедури за постапување и следење на работата со доверливи податоци.